Mam 5 lat

ROZWÓJ DZIECKA 5-LETNIEGO

Rozwój, w ujęciu psychologii rozwojowej, jest procesem trwającym przez całe życie, który dokonuje się przede wszystkim w obszarze fizycznym, poznawczym, emocjonalnym i społecznym. Okres średniego dzieciństwa, zwany także wiekiem przedszkolnym, trwa od 4. do 6. r. ż.

Rozwój fizyczny

Wiek przedszkolny charakteryzują wyraźne osiągnięcia w rozwoju somatycznym i motorycznym. Wzrost i waga ciała nie zmieniają się już tak intensywne jak w poprzednim okresie, zmieniają się jednak proporcje ciała. W piątym roku życia obserwuje się wzrost sprawności motorycznej, która jest podstawą wszechstronnego rozwoju. Obecny „głód ruchu”, powoduje  dużą ruchliwość, która objawia się także częstymi zmianami aktywności. Pięciolatek potrafi: swobodnie biegać i skakać, jeździć na rowerze dwukołowym, samodzielnie rozbujać się na huśtawce, chwytać, kopać i rzucać piłką, chodzić po narysowanej linii czy wykonywać proste ćwiczenia gimnastyczne (przysiady, pajacyki).

Motoryka mała, dotycząca sprawności rąk i manipulacji, ma ogromne znaczenie w opanowaniu podstawowych czynności szkolnych, przede wszystkim pisania. Dziecko pięcioletnie powinno mieć opanowane czynność samoobsługowe i higieniczne (ubieranie się, posługiwanie sztućcami, sprzątanie po zabawie, mycie rąk i zębów). Ważną role pełnią także czynności plastyczne, tj. rysowanie, wycinanie, lepienie, które kształtują pracę rąk.

Rozwój poznawczy

Dziecko w wieku 5 lat interesuje się otoczeniem. Charakterystyczna dla tego okresu jest tzw. ciekawość poznawcza. Dziecko szybko uczy się nowych pojęć, jest ciekawe świata, zadaje mnóstwo pytań. Pięciolatek posługuje się na tyle sprawnie językiem, by móc komunikować swoje potrzeby i być zrozumiałym przez otoczenie. Wie, jak się nazywa, posiada informacje o swojej rodzinie, przedszkolu, ulubionej zabawie, o ważnym wydarzeniu. Potrafi nazwać to, co widzi na obrazku, używając prostych zdań. Uwaga w tym wieku jest mimowolna, dlatego łatwo ulega rozproszeniu. Dziecko najchętniej skupia się na aktywnościach, które są w jego obszarze zainteresowania. Obserwuje się też początki myślenia matematycznego: dziecko potrafi przeliczać, dodawać i odejmować kilka przedmiotów. Rozumie pojęcia: mniej, więcej, szereguje wg wielkości, interesuje się liczeniem. Dzieci pięcioletnie nie odróżniają jeszcze w pełni rzeczywistości od fikcji a argumenty logiczne przegrywają z emocjami.

Rozwój emocjonalny

Pięcioletni przedszkolak rozumie emocje własne i innych osób. Potrafi ocenić przyczyny zachowań emocjonalnych oraz przewidzieć zachowania związane z wyraźnymi emocjami. Jego emocje są niestabilne i zmieniają się bardzo szybko. W tym okresie dziecko czuje się  silnie związane ze swoją rodziną oraz z grupą i nauczycielem, więc rola opiekuna jest bardzo ważna. Pięciolatek potrzebuje zasad, które dają mu poczucie bezpieczeństwa. Nie  zawsze jednak ich  przestrzega. Każde dziecko chce być: zauważone, pochwalone, chce być najlepsze w tym co właśnie robi. Pomaga to budować w dzieciach dobrą samoocenę i  poczucie własnej wartości. Rozwój empatii postępuje a dziecko zaczyna przeżywać emocje otaczających go osób lub bohaterów bajek czy książek.

Rozwój społeczny

Rozwój społeczny jest silne powiązany z rozwojem emocjonalnym. Im lepiej dziecko panuje nad swoimi emocjami i rozwija swoją empatię, tym łatwiej mu będzie nawiązywać prawidłowe relacje z innymi osobami.Kontakty społeczne pełnią bardzo istotną rolę w kształtowaniu się tożsamości dziecka. Grupa rówieśnicza i jej opinia o dziecku, zaczyna być bardzo ważna. Pięciolatki chętnie więc naśladują zachowania innych przedszkolaków. Zabawa  w tym wieku odgrywa bardzo ważną rolę. Pozwala na rozwój we wszystkich sferach rozwojowych. I dlatego powinna być dominującą aktywnością w tym wieku. Ponadto uczy zasad współdziałania i przyjmowania wspólnych norm społecznych, więc coraz rzadziej dochodzi do kłótni i sprzeczek.  Wiek przedszkolny to także czas rozwoju moralności. Dziecko nadal skupia się głównie na sobie (egocentryzm), kierując się własnym interesem – dobre jest to, co jest dobre dla mnie. Zaczyna jednak zbierać doświadczenia, które porządkują jego pojęcie świata, dzięki czemu kieruje się normami, które preferują dorośli.

 

Opracowanie na podstawie dostępnych źródeł,

Gabriela Leleniewska

 

Źródła:

  1. Ilg F.L., Ames L.B., Baker S.M., Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Poradnik dla rodziców, psychologów, lekarzy, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk: 2005.
  2. Kuklińska, M.,  Artykuł: Charakterystyka psychoedukacyjna pięciolatka
  3. Trowell J., Miller L., Holditch L., Od trzylatka do pięciolatka, Świat Książki, Warszawa 1997.
  4. Brzezińska, A.I. Rozwój dziecka. Wiek przedszkolny, Warszawa: IBE, 2014