Mam 4 lata

 ROZWÓJ DZIECKA 4-LETNIEGO

Rozwój dziecka to wzajemne powiązanie i przeplatające się ze sobą sfery rozwoju fizycznego, psychicznego, społecznego i emocjonalnego. W wieku 4 lat rozpoczyna się okres średniego dzieciństwa, który trwa do 6 roku życia.

Rozwój fizyczny

            U czterolatka obserwuje się wzrost sprawności motorycznej. Dziecko w tym wieku samodzielnie wykonuje czynności związane z korzystaniem z toalety. Potrafi prawidłowo posługiwać się sztućcami. Łączy proste ruchy w kombinacje ruchowe np. bieganie i klaskanie, chwytanie i rzucanie, przenoszenie wody w kubku bez rozlewania jej. Jego działania są coraz bardziej skoordynowane i płynne. Czterolatek potrafi podskakiwać obunóż, przeskakiwać nad płaskimi przeszkodami, podrzucać piłkę do góry jedną ręką. Schodzi ze schodów stawiając nogi naprzemiennie. Dziecko w tym wieku jest bardzo aktywne, dlatego do prawidłowego rozwoju potrzebuje dużo zabaw ruchowych, zaspokajających jego zapotrzebowanie na aktywność fizyczną.    

Pomysły wspierające rozwój fizyczny

  • Zachęcanie dziecka do wspólnej działalności podczas wykonywania domowych czynności – porządkowanie zabawek, składanie ubrań. Dobrym pomysłem jest także wspólne pieczenie ciasta, podczas którego dziecko ma możliwość mieszania, lepienia, sklejania. Podane aktywności usprawniają umiejętności manualne.
  • Zorganizowanie przestrzeni, w której przebywa dziecko, tak aby miało ono możliwość wykonywania różnych ruchów, kształtowania świadomości własnego ciała, a także orientacje w przestrzeni (np. poprzez różnego rodzaju klocki i zabawki).
  • Ustalenie harmonogramu dnia, który umożliwi dziecku wykorzystanie aktywności fizycznej oraz pozwoli odzyskać energię podczas odpoczynku.

Rozwój emocjonalny

            Dziecko w 4 r.ż. jest w stanie określić swoje i innych emocje. Potrafi wskazać przyczyny wywołujące podane uczucia. Stara się panować nad agresywnym rozładowywaniem gniewu. Okazuje radość oraz zadowolenie w sytuacjach, kiedy jego oczekiwania zostały spełnione, a także kiedy stwierdza, że coś zostało dobrze zrobione. Lubi być w centrum zainteresowania i być chwalony przez dorosłych. Potrafi wcielać się w bohaterów bajek, opowiadań i przeżywać ich emocje.

            Czterolatek stara się planować swoje działania. Ma świadomość, że należy dostosować zachowanie do zasad panujących w danym miejscu. Jest zdolny do refleksji nad własnym zachowaniem oraz potrafi je ocenić.

Pomysły wspierające rozwój emocjonalny

  • Czytanie dzieciom książek, w których zawarte są opisy różnych problemów, a następnie proszenie ich o nazywanie emocji towarzyszącym bohaterom.
  • Prowadzenie rozmów na temat emocji. Tłumaczenie skąd się wzięły, jak się nazywają i jak sobie z nimi radzić.
  • Interweniowanie w sytuacjach, gdy dziecko przestaje sobie radzić z trudnymi emocjami – zmniejszanie napięcia, lęku czy frustracji dziecka.

Rozwój społeczny

            W wieku przedszkolnym rówieśnicy pełnią ważną rolę w życiu dziecka. Przyjaźnie, poczucie bycia lubianym i akceptowanym przez grupę kształtują dziecięca samoocenę.

            Czterolatek uczy się przestrzegania zasad obowiązujących w grupie, a także dzielenia z innymi osobami. Wie jak się nazywa i jak nazywają się jego bliscy. Zaprasza inne dzieci do wspólnej zabawy. Potrafi się przywitać i pożegnać z osobami, które są mu znane w sposób przyjęty społecznie.

Pomysły wspierające rozwój społeczny

  • Organizowanie wspólnych zabaw, w celu rozwijania umiejętności współpracy.
  • Wspieranie (nie wyręczanie) dzieci w sytuacjach konfliktowych.
  • Zwracanie uwagi dzieci na uczucia innych np. poprzez przypominania sobie własnych uczuć np. mówiąc: „Pamiętasz jak było Ci przykro, kiedy ktoś nie pozwolił Ci ze sobą grać?”

Rozwój poznawczy

            Dziecko w 4 r.ż. zna już około 1500 słów dotyczących najbliższego otoczenia. Jego  mowa jest zrozumiała. Czterolatek jest bardzo ciekawy świata, w związku z czym zadaje mnóstwo pytań związanych z otoczeniem. Zaczyna posługiwać się określeniami czasu przeszłego, teraźniejszego i przyszłego. Potrafi kolejno wymienić pory roku. Orientuje się w miesiącach i dniach tygodnia. Coraz lepiej orientuje się w przestrzeni i swojej okolicy: wie, którędy idzie się do przedszkola. Posługuje się określeniami dotyczącymi orientacji przestrzennej tj.: „z przodu”, „z tyłu”, „obok”, „nad”, „pod”.

            Czterolatek rozpoznaje 6-10 kolorów. Powtarza proste wierszyki i piosenki. Potrafi liczyć minimum do 5. Klasyfikuje elementy wg. Koloru, kształtu, wyglądu, zastosowania. Rozpoznaje odgłosy zwierząt, a także urządzeń elektrycznych. Tworzy samodzielnie muzykę, wykorzystując różne źródła dźwięku. Rozwiązuje zagadki słowne i ruchowe.

Pomysły wspierające rozwój społeczny

  • Angażowanie dziecka w różnorodne aktywności związane z m.in. poznawaniem zjawisk fizycznych. Takie działania zachęcają dzieci do zadawania pytań oraz stawiania hipotez.
  • Pomaganie dziecku w myśleniu o tym jak samodzielnie znaleźć odpowiedź na zadane pytanie.

Na podstawie mat. źródł. opracowała

Magdalena Szczepańska

 

Źródło:
A. Brzezińska, M. Czub, R. Kaczan, Dziecko przedszkolne. Jakie jest? Jak możemy wspierać jego rozwój?, Instytut Badań Edukacyjnych
A. Stelmach, K. Mucha, Rozwój – Wychowanie – Edukacja, wyd. Nowa Era
B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Psychologia rozwoju człowieka, PWN S.A.